Xử lý số liệu khoa học

Trong nghiên cứu khoa học sử dụng các phương pháp nghiên cứu thực tiễn, sau khi đã thu thập được những số liệu điều tra, thu thập số liệu thực nghiệm, vấn đề rất quan trọng là phân tích, xử lý những số liệu khoa học đó nhằm thống kê kết quả định lượng, rút ra được những kết luận khoa học, khách quan đối với những vấn đề nghiên cứu, khảo sát. 

Để thực hiện được công việc này thường sử dụng các phương pháp cơ bản như sau:

1. Phương pháp toán thống kê 
   Phương pháp này tuy cổ điển, thủ công nhưng cho kết quả khách quan, đáng tin cậy, nhược điểm thực hiện mất nhiều thời gian.

- Dùng lí thuyết toán học và phương pháp lôgíc toán học để xây dựng các lí thuyết khoa học chuyên ngành. Toán học đảm bảo cho khoa học đi theo con đường nhất quán, mạch lạc, đảm bảo tính chính xác.

- Dùng các công thức toán học để nghiên cứu đối tượng khoa học, tính toán các thông số liên quan đến đối tượng, tìm ra qui luật vận động của đối tượng, dùng toán học để xử lí tư liệu do kết quả nghiên cứu của các phương pháp khác.

2. Phần mềm Microsoft Office Excel

   Về sử dụng: Excel là một bộ công cụ của chương trình Microsoft Office rất thông dụng. Việc sử dụng, khai thác các công cụ của Excel cho việc lập bảng tính thống kê, tính các tham số thống kê, vẽ biểu đồ, đồ thị,...  trở nên dễ dàng và đơn giản.

   Về quản lý dữ liệu: Excel có những công cụ quản lý dữ liệu tốt, rất mạnh khi thực hiện các nhiệm vụ phân tích cần làm việc với nhiều file dữ liệu cùng một lúc. 

   Về phân tích thống kê: ngoài việc cho phép thực hiện nhiều loại kiểm định tác động riêng biệt và phân tích nhiều chiều, còn có khả năng xử lý đối với những vấn đề ước lượng phức tạp, công cụ phân tích dữ liệu theo lược đồ mẫu.

   Về vẽ đồ thị: Giao diện trực quan dễ điều chỉnh, thay đổi tham số, hỗ trợ nhiều dạng.

3. Phần mềm SPSS

   Về sử dụng: SPSS là một bộ chương trình mà nhiều người sử dụng ưa thích do nó rất dễ sử dụng. SPSS có một giao diện giữa người và máy cho phép sử dụng các menu thả xuống để chọn các lệnh thực hiện. Khi thực hiện một phân tích chỉ đơn giản chọn thủ tục cần thiết và chọn các biến phân tích và bấm OK là có kết quả ngay trên màn hình để xem xét. SPSS cũng có một ngôn ngữ cú pháp có thể học bằng cách dán cú pháp lệnh vào cửa sổ cú pháp từ một lệnh vừa chọn và thực hiện, nhưng nói chung khá phức tạp và không trực giác.

   Về quản lý dữ liệu: SPSS có một bộ soạn thảo dữ liệu tương tự như excel, bộ soạn thảo cho phép vào các dữ liệu và mô tả các thuộc tính của chúng, tuy nhiên SPSS không có những công cụ quản lý dữ liệu thật mạnh. SPSS xử lý mỗi file dữ liệu ở một thời điểm và không phải là rất mạnh khi thực hiện các nhiệm vụ phân tích cần làm việc với nhiều file dữ liệu cùng một lúc. 

   Về phân tích thống kê: Sức mạnh lớn nhất của SPSS là lĩnh vực phân tích phương sai (SPSS cho phép thực hiện nhiều loại kiểm định tác động riêng biệt) và phân tích nhiều chiều (thí dụ phân tích phương sai nhiều chiều, phân tích nhân tố, phân tích nhóm tổ). Khả năng xử lý đối với những vấn đề ước lượng phức tạp còn yếu và do đó khó đưa ra được các ước lượng sai số đối với các ước lượng này. SPSS cũng không hỗ trợ các công cụ phân tích dữ liệu theo lược đồ mẫu.

   Về vẽ đồ thị: SPSS có một giao diện giữa người và máy rất đơn giản để tạo ra các đồ thị và khi đã tạo được một đồ thị, nhờ giao diện này mà người sử dụng có thể tuỳ ý hiệu chỉnh đồ thị cũng như hoàn thiện chúng. Các đồ thị có chất lượng rất cao và có thể dán vào các tài liệu khác, thí dụ như Word hoặc Powerpoint. SPSS có ngôn ngữ cú pháp để tạo ra các đồ thị, nhưng nhiều điểm trong giao diện tạo đồ thị lại không sẵn sàng trong ngôn ngữ cú pháp. 

-------------------------------------------------------------------------

1. Phương pháp toán thống kê

2. Phương pháp tính dùng phần mềm Microsoft Office Excel

3. Phương pháp tính dùng phần mềm SPSS